با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی تاریخ

نویسندگان

1 هیات علمی دانشگاه پیام نور

2 کارشناس ارشد تاریخ

چکیده

ایلات کرد از همان آغاز حکومت صفویان تا سقوط این سلسله جایگاه در خور توجهی داشتند. هر چند حضور و قدرت کردها در هر دوره از حکومت صفویان متفاوت بود، به این معنی که گاهی نقشی پررنگ و اساسی و گاهی ضعیف و بی­تأثیر داشتند، این یک واقعیت غیر قابل انکار است که کردها در دوران صفویان، اهمیت بسزایی برای حکومت مرکزی داشتند. چرا که محل زندگی این قوم در منطقه­ای واقع شده بود که بیش از پیش به اهمیت آنها می­افزود و این عامل مهم هم مرزی و همسایگی با دولت عثمانی بود. از آنجا که ایلات کرد در قلمرو دو حکومت  صفویان و عثمانی­ها ساکن بودند، در نتیجه، کردها گاهی در سیاست­های اتخاذ شده دو دولت یادشده مؤثر بودند. هدف از این تحقیق تبیین نقش مناطق کرد­نشین به عنوان یک منطقه مهم مرزی است که بین دو دولت قدرتمند آن روزهای جهان اسلام، یعنی ایران و عثمانی، قرار گرفته بود.روش پژوهش توصیفی-تحلیلی است و از منابع تاریخی دست اول بهره برده شده است.

کلیدواژه‌ها

احمد یاغی، اسماعیل (1379). دولت عثمانی از اقتدار تا انحلال. ترجمه رسول جعفریان. چاپ اول. قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
ادموندز، سیسل جی(1367 ) . کردها ترک­ها عرب­ها. ترجمه ابراهیم یونسی. چاپ اول. تهران: نشر روزبهان.
افندی سلانیکی، مصطفی(1389). تاریخ سلانیکی. ترجمه، مقدمه، توضیحات و پیوست­ها از نصرالله صالحی. چاپ اول.تهران: انتشارات طهوری.
بارتولد، ویلهلم (1386). تذکره جغرافیای تاریخی ایران. ترجمه حمزه سردادور. چاپ سوم. تهران: انتشارات توس.
بدلیسی، امیر شرف خان (1364). شرفنامه(تاریخ مفصل کردستان). با مقدمه و تعلیقات محمد عباسی. چاپ دوم.تهران: انتشارات علی اکبر علمی
پارسادوست، منوچهر (1375). شاه اسماعیل اول(پادشاهی با اثرهای دیرپای در ایران و ایرانی. چاپ اول. تهران: شرکت سهامی انتشار.
تاج بخش، احمد (1340). ایران در زمان صفویه. چاپ اول. تبریز: انتشارات چهر.
تتوی، قاضی احمد و آصف خان قزوینی (1378). تاریخ الفی. به کوشش سید علی آل داوود. چاپ اول. تهران: انتشارات فکر روز.
تذکره الملوک و سازمان اداری حکومت صفویان (1368). به کوشش محمد دبیر سیاقی و تعلیقات مینورسکی. ترجمه مسعود رجب نیا. چاپ دوم. تهران: انتشارات امیر کبیر.
تذکره شاه طهماسب (1363). با مقدمه و فهرست اعلام امرالله صفری. چاپ دوم. تهران: انتشارات شرق.
ترکمان منشی، اسکندر بیگ (1390). تاریخ عالم آرای عباسی. ج 1و2و3. به کوشش فرید مرادی. چاپ اول. تهران: انتشارات نگاه.
حقی اوزون چارشی­لی، اسماعیل (1369) . تاریخ عثمانی. ج 2و3. ترجمه ایرج نوبخت. چاپ اول. تهران: انتشارات کیهان.
حیرت سجادی، سید عبدالحمید (1385) ایلات و عشایر کردستان. چاپ اول. کردستان: انتشارات دانشگاه کردستان.
خضری، سعید (1381). جغرافیای طبیعی کردستان مکریان. با مقدمه محمد رضا ثروتی. چاپ اول. تهران: انتشارات ناقوس.
دلاواله، پیترو (1390). سفرنامه دلاواله. ترجمه شعاع الدین شفا. چاپ پنجم. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
رحیم زاده صفوی (1341). شرح جنگ­ها و تاریخ زندگانی شاه اسماعیل اول صفوی. به اهتمام یوسف پور صفوی. چاپ اول. تهران: انتشارات کتاب­فروشی خیام. 
رشید یاسمی، غلامرضا (1369). کرد و پیوستگی نژادی و تاریخی او. چاپ اول. تهران: ناشر بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار
سایکس، ژنرال سرپرسی (1391).، تاریخ ایران. ج2. ترجمه محمد تقی فخر داعی گیلانی. چاپ اول. تهران: انتشارات نگاه.
سفرنامه ونیزیان در ایران(جوزافا باربارو،آمبروزیو کنتارینی،کاترینو زنو،آنجوللو،وینچنتو دالساندری) (1381). ترجمه منوچهر امیری. چاپ دوم. تهران: انتشارات خوارزمی.
سیوری، راجر (1385). ایران عصر صفویه. ترجمه کامبیز عزیزی. چاپ پانزدهم. تهران: نشر مرکز.
سنندجی، میرزا شکر الله(فخر الکتاب) (1366). تحفه ناصری در تاریخ و جغرافیای کردستان. با مقابله و تصحیح.حواشی و تعلیقات به انضمام پنج مقاله درباره قبایل کرد از حشمت الله طبیبی. چاپ اول. تهران: انتشارات امیر کبیر.
شاردن، ژان (1375). سفرنامه شوالیه شاردن. ترجمه اقبال یغمایی. چاپ اول. تهران: انتشارات توس.
شرلی، آنتونی (1357). سفرنامه برادران شرلی در زمان شاه عباس. ترجمه آوانس. چاپ دوم. تهران: کتابخانه منوچهری.
طاهری، ابوالقاسم (1354). تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران(از مرگ تیمور تا مرگ شاه عباس). چاپ دوم. تهران: انتشارات فرانکلین.
فلسفی، نصرالله (1353). زندگی شاه عباس اول. ج1و2و3. چاپ پنجم. تهران: انتشارات تهران.
فلور، ویلم (1388). دیوان و قشون در عصر صفوی. ترجمه کاظم فیروزمند. چاپ اول. تهران: انتشارات آگاه.
فیگوئروا، گارسیا دسیلوا ( 1363) . سفرنامه گارسیا دسیلوا فیگوئروا. ترجمه غلامرضا سمیعی. چاپ اول. تهران: نشر نو.
قزوینی، بوداق منشی (1378). جواهرالاخبار. مقدمه،تصحیح و تعلیقات محسن بهرام نژاد. چاپ اول. تهران: نشر میراث مکتوب.
قزوینی، میرزا محمد طاهر وحید (1383). تاریخ جهان آرای عباسی. مقدمه،تصحیح و تعلیقات سید سعید میر محمد صادق زیر نظر احسان اشراقی. چاپ اول. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
قمی، قاضی احمد (1383). خلاصه التواریخ. ج1و2. تصحیح احسان اشراقی. چاپ دوم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
مزاوی، میشل (1363). پیدایش دولت صفوی. ترجمه یعقوب آژند. چاپ اول. تهران: نشر گستره.
مک داول، دیوید (1380). تاریخ معاصر کرد. ترجمه ابراهیم یونسی. چاپ اول. تهران: انتشارات پانیذ.
منجم یزدی، محمد ملا جلال (1366). تاریخ عباسی(روزنامه ملاجلال). به کوشش سیف­الله وحیدنیا. چاپ اول. تهران: انتشارات وحیدنیا.
میر جعفری، حسین (1378). قلعه قهقهه و اهمیت آن در عصر صفویه. مجله علمی پژوهشی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان. دوره دوم. شماره هیجدهم و نوزدهم.
مینورسکی، ولادیمیر (1381). کردها نوادگان مادها. ترجمه جلال جلالی زاده. چاپ اول. کردستان: انتشارات ژیار.
-------- (1379). کرد. ترجمه و توضیح حبیب الله تابانی. چاپ اول. تهران: نشر گستره.
نوایی، عبدالحسین (1352). شاه عباس(مجموعه اسناد و مکاتبات تاریخی همراه با یاداشت­های تفصیلی). ج1. چاپ اول. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
هامر پورگشتال، یوزف (1367). تاریخ امپراطوری عثمانی. ج2و3. ترجمه میرزا زکی علی آبادی. به اهتمام جمشید کیان­فر. چاپ اول. تهران: انتشارات زرین.
هینتس، والتر (1371). شاه اسماعیل دوم صفوی. ترجمه کیکاووس جهانداری. چاپ اول. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
یوسفی، عثمان (1391). تاریخ و حیات اجتماعی و فرهنگی کردهای ایزدی. چاپ اول. تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام.