محمدرضا نصیری؛ داریوش رحمانیان؛ سید حسین رضوی خراسانی
دوره 3، سال سوم-شماره دوم-پیاپی 6 بهار و تابستان 94 ، مهر 1394، ، صفحه 98-121
چکیده
لوطی و لوطیگری در فرهنگ و تحولات اجتماعی ایران تاریخی دیرپا دارد. سرچشمه‌های کهن و آرمانی این پدیدۀ اجتماعی عمری به درازای تاریخ جوانمردی دارد که آبشخور آن را در ایران باستان و فرهنگ عیاری و فتوت دوره اسلامی می‌توان جستجو کرد. این پدیدۀ اجتماعی ریشه‌دار با فراز و فرود‌های بسیار در طول تاریخ، به تدریج، در دوره قاجار به انحطاط ...
بیشتر
لوطی و لوطیگری در فرهنگ و تحولات اجتماعی ایران تاریخی دیرپا دارد. سرچشمه‌های کهن و آرمانی این پدیدۀ اجتماعی عمری به درازای تاریخ جوانمردی دارد که آبشخور آن را در ایران باستان و فرهنگ عیاری و فتوت دوره اسلامی می‌توان جستجو کرد. این پدیدۀ اجتماعی ریشه‌دار با فراز و فرود‌های بسیار در طول تاریخ، به تدریج، در دوره قاجار به انحطاط گرایید. صرف نظر از یک سلسله ارزش‌گذار‌ی‌های اخلاقی و اجتماعی، بررسی نقش لوطیان در تحولات سیاسی و اجتماعی شهرهای ایران عصر قاجار، به لحاظ تاریخ اجتماعی و محلی، اهمیت بسیاری دارد. پژوهش حاضر می‌کوشد با بهره‌گیری از برخی نظریات جامعه‌شناختی، به ویژه نظریه کارکردگرایی و کج‌روی، ضمن بازشناسی هویت اجتماعی لوطیان به بررسی کارکردهای آنان بپردازد و ضرورت حضور آنها را در تحولات سیاسی و شورش‌های اصفهان بین سالهای 1240ق تا 1265 ق تبیین کند. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که لوطیان در شهرهای بزرگ ایران، به ویژه اصفهان، بزرگ‌ترین و مهم‌ترین شهر ایران در قرن سیزدهم ق/ نوزدهم م، عامل همیشه حاضر شورش‌ها و مهم‌ترین پیشگام و ارتش گروه‌های با نفوذ و بعضاً طبقات تنگدست جامعه در مبارزه با عناصر حکومت بودند. ابعاد شورش سالهای مذکور در دوره پادشاهی فتحعلیشاه، محمدشاه و اوایل حکومت ناصرالدین شاه و اوج کشتار و خونریزی‌ها نشان از عمق این حوادث دارد. به رغم اینکه لوطیان دوره قاجار به تدریج از جایگاه پرجاذبه پاسداری از میراث جوانمردی به حربه‌ای در دست اصحاب گروه‌های با نفوذ، تنزل یافتند ، بررسی نقش این پدیدۀ اجتماعی در حیات اجتماعی و فرهنگی شهرهای ایران، مطالعات در حوزه تاریخ اجتماعی و محلی را غنا می‌بخشد و در ارتقای تاریخ اجتماعی ایران نیز حائز اهمیت بسیار است.
