حبیب شرفی صفا؛ اسماعیل چنگیزی اردهایی
چکیده
رویدادهای تاریخی، علاوه بر محدودۀ زمانی، متأثر از گسترۀ مکانی هستند. این عامل پژوهشگر تاریخ را از بررسی دقیق محل حدوث وقایع ناگزیر میکند. بررسی تاریخ و تحولات ناحیۀ أعلم نیز از این قاعده مستثنی نبوده است. أعلم در شمالیترین نقطۀ استان همدان، از طریق مسیرهای ارتباطی به مراکز حکومتی مهمی همچون؛ همدان، قزوین و سلطانیه میپیوست. به ...
بیشتر
رویدادهای تاریخی، علاوه بر محدودۀ زمانی، متأثر از گسترۀ مکانی هستند. این عامل پژوهشگر تاریخ را از بررسی دقیق محل حدوث وقایع ناگزیر میکند. بررسی تاریخ و تحولات ناحیۀ أعلم نیز از این قاعده مستثنی نبوده است. أعلم در شمالیترین نقطۀ استان همدان، از طریق مسیرهای ارتباطی به مراکز حکومتی مهمی همچون؛ همدان، قزوین و سلطانیه میپیوست. به همین منظور در محل عبور به این شهرها اهمّیت سیاسی و مذهبی یافته و قلاع آن مورد استفاده حاکمان بوده است. بنابراین، مسیرهای ارتباطی و در کنار آن وضعیت جغرافیایی و گستردگی زمینها به آن اهمّیت چهارراهگی بخشیده که این امر از نگاه حاکمان و اقوام و گروههای مذهبی پنهان نمانده است. یافتههای پژوهش حاضر نشان میدهد، این محل به دلیل برخورداری از زمینهای پست و هموار که تردّد در مسیرهای آن را رونق بخشیده و همچنین قرار گرفتن در امتداد کوه خرقان، از اهمّیت ژئوپلیتیکی بالایی برخوردار بوده است.
علیرضا علی صوفی؛ شهرام غفوری
چکیده
با صدور فرمان مشروطیت و بر تخت نشستن محمدعلیشاه قاجار، اوضاع سیاسی ایران وارد مرحلة جدیدی از حوادث و آشوبها شد. از مهمترین حوادث این دوره ظهور و حضور ابوالفتح میرزا سالارالدوله، پسر سوم مظفرالدینشاه، در صحنة سیاسی منطقة غرب کشور است. همدان از جمله مناطقی بود که در این واقعه صدمات فراوان دید. این شهر که بر سر راههای مواصلاتی، ...
بیشتر
با صدور فرمان مشروطیت و بر تخت نشستن محمدعلیشاه قاجار، اوضاع سیاسی ایران وارد مرحلة جدیدی از حوادث و آشوبها شد. از مهمترین حوادث این دوره ظهور و حضور ابوالفتح میرزا سالارالدوله، پسر سوم مظفرالدینشاه، در صحنة سیاسی منطقة غرب کشور است. همدان از جمله مناطقی بود که در این واقعه صدمات فراوان دید. این شهر که بر سر راههای مواصلاتی، بازرگانی و تجارتی غرب ایران قرار داشت پیامدهای این حضور ویرانگر را با خرابی، قتل و غارت، قحطی و ناامنی تجربه کرد. علت حضور سالارالدوله در همدان چه بوده و چه تأثیری بر وضعیت معیشت مردم داشته است؟ چرایی و چگونگی حضور سالارالدوله در همدان و پیامدهای اجتماعی ـ اقتصادی مترتب بر آن در سالهای 1325و 1329 تا 1331ق موضوع اصلی تحقیق پیش رو است که با روشی توصیفی ـ تحلیلی و با بهرهگیری از اسناد و منابع موجود کتابخانهای سعی شده تا ابعاد این حوادث مورد بررسی جدیدی قرار گیرد. با توجه به مسئلة اصلی این تحقیق، نتایج بهدست آمده گویای این واقعیت است و فرضیة اصلی هم مبین آن است که هرچند همدان پایگاه اصلی حملات سالارالدوله نبوده اما غارت چند باره و استقرار طولانی، قتل و غارت توسط عشایر کرد و لر و کلهر و بختیاری و ناامنی ناشی از حملات راهزنان، رونق اقتصادی منطقة شهری و روستایی را از بین برده و فقدان امنیت اجتماعی خسارات جبرانناپذیریرا در منطقة همدان بر جای گذارده است.
علیرضا علی صوفی؛ صفی الله صفایی؛ شهرام غفوری
دوره 4، شماره اول- پیاپی 7-پاییز و زمستان 94 ، بهمن 1394، ، صفحه 69-79
چکیده
با انقراض سلسله قاجار و استقرار دولت پهلوی اول ، مناسبات دولت و مردم دچار تغییرات عمدهای گردید . تجدد گرایی و نوسازی از اهدافی بود که رضاشاه و مشاوران غربگرای او در پی اعمال آن در جامعه اسلامی و سنتی ایران بودند. کشف حجاب یکی از این اهداف غربگرایانه بود که با شدت و خشونت از سوی رژیم بر مردم مسلمان تحمیل گردید تا با تغییر ظاهر ...
بیشتر
با انقراض سلسله قاجار و استقرار دولت پهلوی اول ، مناسبات دولت و مردم دچار تغییرات عمدهای گردید . تجدد گرایی و نوسازی از اهدافی بود که رضاشاه و مشاوران غربگرای او در پی اعمال آن در جامعه اسلامی و سنتی ایران بودند. کشف حجاب یکی از این اهداف غربگرایانه بود که با شدت و خشونت از سوی رژیم بر مردم مسلمان تحمیل گردید تا با تغییر ظاهر زنان زمینه ورود آنان به جامعه فراهم گردد. موافقتها و مخالفتها در برابر این قانون در شهرهای مختلف یکی از حوادث مهم و پردافعه تاریخ معاصر ایران است. در همدان نیز روند کشف حجاب با حوادثی اکثراً تلخ همراه بوده است. در این تحقیق با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی و براساس منابع تاریخی و بررسی اسناد معتبر، نخست به روند آغاز قضیه کشف حجاب در همدان پرداخته شده است و در ادامه موارد خاص پدید آمده در پی اعلام این قانون در همدان مورد بررسی قرار گرفته است.
عباس زارعی مهرورز؛ لیلا شریفی
دوره 3، شماره پنجم-پاییز و زمستان 93 ، اسفند 1393، ، صفحه 140-152
چکیده
همدان از دیرباز میزبان اقوام و پیروان ادیان مختلف بوده است، که یهودیان یکی از آنان به شمار میروند. موقعیت جغرافیایی و اقتصادی همدان و قرار گرفتن آن بر سر راه بازرگانی بینالنهرین، سبب گردید که یهودیان در دورهی قاجار این شهر را مرکز فعالیتهای اقتصادی خود در غرب ایران قرار دهند. تراکم جمعیت و آزادی نسبی یهودیان در همدان در دورهی ...
بیشتر
همدان از دیرباز میزبان اقوام و پیروان ادیان مختلف بوده است، که یهودیان یکی از آنان به شمار میروند. موقعیت جغرافیایی و اقتصادی همدان و قرار گرفتن آن بر سر راه بازرگانی بینالنهرین، سبب گردید که یهودیان در دورهی قاجار این شهر را مرکز فعالیتهای اقتصادی خود در غرب ایران قرار دهند. تراکم جمعیت و آزادی نسبی یهودیان در همدان در دورهی قاجار باعث گردید که آنان در فعالیتهای اقتصادی، مانند بازرگانی با بینالنهرین، پزشکی و عتیقهفروشی، به پیشرفتهای قابل توجهی دست یابند؛ گرچه این فعالیتها پیوسته تحت تأثیر چگونگی روابطشان با اکثریت مسلمان و وقایع بینالمللی، مانند جنگ جهانی اول، قرار داشت. نگارندگان ، با رویکردی تاریخی و با تکیه بر منابع کلاسیک، سفرنامهها و اسناد، کوشیدهاند ضمن بررسی اجمالی اوضاع اجتماعی یهودیان در همدان، به طور خاص، به فعالیتهای اقتصادی آنان در دورهی قاجار و تأثیر آن بر جایگاه اجتماعیشان بپردازند. این پژوهش بر اساس تحلیل دادههای تاریخی انجام شده است.