با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی تاریخ
تاریخ های محلی ایران
جایگاه و کارکرد خاندان زیاداوغلی قاجار در تحولات قفقاز در دوره شاه طهماسب اول صفوی (با تأکید بر نقش شاهوردی‌سلطان زیاداوغلی قاجار)

فاطمه جعفرنیا؛ محمد عزیزنژاد؛ رمضان بیدار

دوره 11، شماره دوم، پیاپی22، بهار و تابستان 1402 ، دی 1402، ، صفحه 17-30

https://doi.org/10.30473/lhst.2023.60005.2626

چکیده
  خاندان زیاداوغلی قاجار از خاندان‌‌های مهم و بانفوذ منطقه‌ی قفقاز بودند که از فرآیند دگرگونی ساختار سیاسی و اداری حکومت صفوی پدید آمدند. این خاندان تیره‌‌ای از ایل قاجار بودند که با حمایت پادشاهان صفوی در نواحی قراباغ قدرت گرفتند و از حامیان مهم استقرار حاکمیت سیاسی صفویه در منطقه‌ی قفقاز به شمار می‌‌رفتند. عدم تصویر روشن از نقش‌‌آفرینی ...  بیشتر

تاریخ های محلی ایران
بررسی . اوضاع. اقتصادی و اجتماعی استرآباد در عصر قاجار تا سال 1324

زهرا قنبری مله؛ مریم عربیون

دوره 11، شماره دوم، پیاپی22، بهار و تابستان 1402 ، دی 1402، ، صفحه 109-122

https://doi.org/10.30473/lhst.2023.66221.2787

چکیده
  ایالت استرآباد به مرکزیت شهر استرآباد با پیشینه‌ای بسیار کهن، در بیشتر دوره‌های تاریخ ایران، یکی از ایالت‌های مهم به شمار می‌رفت و همواره به دلیل موقعیت جغرافیایی و استراتژیک مناسب و داشتن امکانات بالفعل اقتصادی همچون دارا بودن زمین‌های حاصلخیز و مجاورت آن با دولت روسیه، منطقه‌ی آسیای میانه، ایالت خراسان و دریای مازندران، مورد ...  بیشتر

بررسی تحولات بهداشت عمومی اصفهان در اواخر قرن سیزدهم و اوایل قرن چهاردهم هجری قمری

آفرین توکلی؛ وجیهه فروتن

دوره 10، شماره دوم - پیاپی20- بهار و تابستان 1401 ، مهر 1401، ، صفحه 1-13

https://doi.org/10.30473/lhst.2023.9523

چکیده
  اصفهان در عصر قاجار فاقد بهداشت مناسب بود. نبود آب شرب مناسب، وجود حمام‌‌های غیربهداشتی و مسئله دفع فاضلاب از مسائل مهم در این زمینه بودند. در دوره حکومت ظل‌‌السلطان در اثر برخی اقدامات اصلاحی وضعیت بهداشت و درمان شهر تا حدودی بهبود یافت. این نوشتار بر آن است که با تکیه بر اسناد، روزنامه‌ها و نشریات مرتبط با موضوع و با شیوه توصیفی-تحلیلی ...  بیشتر

تاریخ های محلی ایران
واکاوی مناسبات مالیاتی مالکین سنقر با حکومت مرکزی در اواخر دوره قاجاریه و دولت رضاشاه

تکتم یارمحمدی؛ فریبرز ویسی قلعه گلینه

دوره 11، شماره اول- پیاپی 21- پاییز و زمستان 1401 ، مهر 1401، ، صفحه 69-90

https://doi.org/10.30473/lhst.2023.62037.2692

چکیده
  سنقر و کلیایی یکی از مناطق حاصلخیر در کرمانشاه است که در دوره قاجار مورد توجه برخی از خاندان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های متنفذ این حکومت قرار گرفت. آنها  آن‌ها ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌با خرید املاک مردم به بهای اندک، صاحب زمین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های فراوانی در این منطقه شدند. دو تن از ملاکین بزرگ این منطقه، عبدالحسین فرمانفرما و امان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌الله ...  بیشتر

تاریخ های محلی ایران
جایگاه موقوفات بر شکوفایی سنت تعزیه در شیراز عصر قاجار (1220 – 1344 ق)

کمال ظریفیان منش؛ فاطمه بینشی فر

دوره 11، شماره اول- پیاپی 21- پاییز و زمستان 1401 ، مهر 1401، ، صفحه 131-144

https://doi.org/10.30473/lhst.2023.60996.2653

چکیده
  عهد قاجار دورۀ تکامل، توسعه و رشد کمی و کیفی تعزیه بود و از جهات گوناگون ازجمله محتوا، نحوۀ اجرا، چگونگی پوشش، دگرگون شد و به‌دلیل بافت مذهبی جامعۀ ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ایران و به‌تبع آن ایالت فارس و به‌ویژه شهر شیراز در عصرقاجار، رونق فراوانی یافت. علاوه‌بر این رقابت کارگزارن حکومتی، اعیان و بزرگان، زنان، روحانیون و بازرگانان نقش پررنگی ...  بیشتر

جایگاه تجارت برنج شمال ایران در مناسبات تجاری با روسیه از مشروطه تا پایان جنگ جهانی اول با تکیه بر اسناد آرشیوی

باقر علی عادلفر؛ علیه جوانمردی

دوره 10، شماره اول - پیاپی 19- پاییز و زمستان 1400 ، اسفند 1400، ، صفحه 161-174

https://doi.org/10.30473/lhst.2021.8538

چکیده
  از دورة قاجار دریای خزر به تدریج موقعیت جدیدی را تجربه کرد. انعقاد قرارداد ترکمنچای و ضمیمة تجاری این قرارداد بیش از پیش جایگاه تجار روس را در ایران مستحکم کرد.. بعد از انعقاد قرارداد و به دنبال اقدامات روس­ها، امنیت و توسعة تجاری زیادی در دریای خزر برقرار شد. ذخایر غنی محصولات کشاورزی ایران از جمله برنج باعث توجه ویژه روسیه شد. پرسش ...  بیشتر

خالصه‌سازی در مازندران دورة قاجار

شهرام یوسفی فر؛ معصومه یدالله پور عربی

دوره 9، شماره اول - پیاپی17- پاییز و زمستان 99 ، اسفند 1399، ، صفحه 177-194

https://doi.org/10.30473/lhst.2021.7572

چکیده
  اراضی خالصه یک شکل از انواع تاریخی زمین‌داری دولتی در ایران است. این نوع زمین‌داری در ولایت مازندران، بنا به موقعیت طبیعی منحصر به فرد آن، مورد توجه حکومت قاجار بود. دولت بر اساس سیاست‌های مالی و اداری روال‌های مختلفی در امور خالصه‌ها (افزایش و کاهش) در پیش می‌گرفت و این امر تأثیر عمیقی بر مناسبات ملک‌داری در آن ولایت داشت. در این ...  بیشتر

موضع‌گیری‌های سیاسی خوانین تالش با حکومت روسیه در دورة قاجار تا عهدنامه ترکمانچای

رضا شعبانی؛ سینا فروزش؛ لاله عرفانی نمین

دوره 8، شماره دوم- پیاپی 16- بهار و تابستان 99 ، مهر 1399، ، صفحه 109-122

https://doi.org/10.30473/lhst.2020.7050

چکیده
  تالش یکی از مناطق استراتژیک ایران، واقع در غرب دریای خزر، در تعیین مرزهای سیاسی به جهت موقعیت خاص خود بسیار تاثیر گذار بوده است. همزمان با انقراض صفویان بیشتر زمین داران تالش برای حفظ منافع خود، به دولت روسیه گرویدند. پس از نادرشاه افشار، زمینة مناسبی برای تشکیل خانات مستقل و نیمه‌مستقل فراهم شد و در دورة کریم‌خان زند به دلیل آرامش ...  بیشتر

بررسی نقش و جایگاه ایل لشنی در تحوّلات ایالت فارس از اواخر صفویه تا پایان قاجاریه

مجتبی جوکار؛ رضا معینی رودبالی

دوره 7، شماره دوم - پیاپی 14 - بهار و تابستان 98 ، مهر 1398، ، صفحه 191-206

https://doi.org/10.30473/lhst.2019.11190.1352

چکیده
  لشنی، به عنوان یکی از ایلات کوچک فارس، دوران پرفراز و نشیبی را طی نموده است. از این ایل اولین بار در منابع اواخر دورة صفویه نام برده شده که در مبارزه علیه افغان‌ها شرکت نمودند. با قدرت‌گیری کریم‌خان زند و حضور وی در فارس، لشنی‌ها با وی متحد و جزئی از ایل زند شدند. در اوایل دورة قاجار بخشی از لشنی‌ها به دیگر مناطق تبعید و اکثر ایشان ...  بیشتر

بررسی شاخصه‌های‌ نوین تاریخ نگاری محلی در آثار اعتمادالسلطنه

قباد منصوربخت؛ رضا عبادی جامخانه؛ رضا شعبانی

دوره 6، شماره دوم - پیاپی 12 - بهار و تابستان 97 ، فروردین 1397، ، صفحه 229-252

چکیده
  تاریخ‌نگاری محلی، بازنمایی گذشته در مقیاس محلی و منطقه‏ای است. ویژگی پژوهش‏های این‌گونه، محدودیت به لحاظ موضوعی، زمانی و مکانی است و این امر زمینه جزئی‏نگری و پرداختن به تاریخ اجتماعی / تاریخ فرودستان را فراهم می‏آورد. امروزه محققان پیشینة این نوع تاریخ‌نگاری در ایران را حتی به تک‌نگاری‏های دورة جهانگشایی اعراب مسلمان ...  بیشتر

چرایی استقرار و استمرار سکونت ایل قاجار در کرانه‌های رود گرگان (907-1209ق / 1502-1794م)

محمدرضا عسکرانی

دوره 6، شماره اول -پیاپی 11-پاییز و زمستان 96 ، اسفند 1396، ، صفحه 125-136

چکیده
  طوایف قاجار تا زمان پایه‌گذاری پادشاهی (1209ق/1794م) برای چندین قرن در رویدادهای ایران تأثیرگذار بوده‌اند. هدف این نوشتار شناسایی دلایل استمرار سکونت ایل قاجار در استرآباد است که با روش «توصیفی – تحلیلی» انجام می‌گیرد.مسئله اصلی در این تحقیق: چرایی استقرار و استمرار سکونت ایل قاجار در استرآباد است و مدعای نویسنده این که برخلاف ...  بیشتر

"بررسی روند و فرجام نوسازی‌های مالی و عمرانی عباس‌میرزا نایب‌السلطنه در آذربایجان"

فریده فرهمندزاده؛ علی بیگدلی؛ محمدرضا نصیری

دوره 6، شماره اول -پیاپی 11-پاییز و زمستان 96 ، اسفند 1396، ، صفحه 137-152

چکیده
  بزرگترین بخش نوسازی‌های منسوب به عباس‌میرزا نایب‌السلطنه که در آغاز تمرکزی نظامی داشت و به مرور زمان جنبه‌های مالی، اداری و دیوانی، قضایی، بهداشتی و اجتماعی، و فرهنگی نیز یافت، به ولایت زیر فرمان ولیعهد ـ یعنی آذربایجان ـ محدود ماند. نوسازی‌های مالی و عمرانی که پس از اصلاحات نظامی بزرگترین بخش از نوسازی‌ها را در برمی‌گرفت، ...  بیشتر

مطالعه‌ای در چگونگیِ برقراری امنیت و بازسازیِ کرمان پس از حملة آقامحمدخان قاجار

شمس الدین نجمی

دوره 5، شماره دوم-پیاپی 10- بهارو تابستان 96 ، فروردین 1396، ، صفحه 67-80

چکیده
  حملة آقا محمدخان قاجار به کرمان پیامدهای گستردة امنیتی و سیاسی در بر داشت. افزایشِ تکاپوهای هسته‌های محلی، در جنوب شرقِ ایران، وضعیتِ پرمخاطره‌ای به وجود آورده بود، به گونه‌ای که احتمالِ انتزاعِ سیستان از ایران منتفی نبود. این وضعیت موجب شد تا قدرتِ مرکزی، برای برقراری امنیت در ایالتِ کرمان و بازسازی شهر کرمان که بخش عمده‌ای از ...  بیشتر

تاریخ سلاطین هورامان تداوم یا تحول تاریخ‌نگاری محلی در کردستان

جهانبخش ثواقب؛ مهدی صلاح؛ پرستو مظفری

دوره 5، شماره دوم-پیاپی 10- بهارو تابستان 96 ، فروردین 1396، ، صفحه 137-156

چکیده
  ایالت کردستان، مقارن دورة قاجار،در زمینة تألیف تاریخ‌های محلی حیات بالنده‌ای داشته است. تواریخ محلی تواریخی هستند که گرایش‌های زیست‌بوم‌نگاری پررنگی دارند. این تاریخ‌ها، به دلیل نگاه مورخان از پایین به بالا، محتوایی متنوع دارند؛ لذا در بررسی تاریخ اجتماعی حائز اهمیت هستند.یکی از مهم‌ترین نمونه‌های این تواریخ، تاریخ سلاطین ...  بیشتر

تقسیمات سیاسی و ساختار تشکیلاتی ایالت فارس در دوره قاجار (1210-1313ق)

هوشنگ خسروبیگی؛ زهرا قلاوند

دوره 4، شماره دوم-پیاپی 8-بهار و تابستان 95 ، شهریور 1395، ، صفحه 41-51

چکیده
  در دوره قاجار، اگرچه به دنبال انتخاب تهران به عنوان پایتخت و در پی آن تعیین تبریز به عنوان ولیعهدنشین، شهر شیراز اهمیت سابق خود را از دست داد؛ ولی ایالت فارس به عنوان پایتخت زندیه و محل استقرار ولیعهد در سال‌های آغازین حکومت قاجار و همچنین به علت نزدیکی به خلیج ‌فارس در دوره قاجار، دارای اهمیت فراوان بود. در این زمان این ایالت از تقسیمات ...  بیشتر

اهداف و کارکردهای کنسولگری روسیه در رشت نیمه دوم عصر قاجاریه

عبدالرسول خیراندیش؛ اعظم رحیمی جابری

دوره 4، شماره دوم-پیاپی 8-بهار و تابستان 95 ، شهریور 1395، ، صفحه 59-70

چکیده
  بازی بزرگ یا رقابت دو امپراتوری توسعه‌طلب روسیه و انگلیس در قرن نوزدهم برای سروری بر آسیای مرکزی، واقعیتی بود که ایران ناخواسته درگیر آن شد. استراتژی، قواعد و تاکتیک‌های این بازی که در طول زمان تعریف و به تناسب شرایط دستخوش تغییر شد، شامل تأسیس نمایندگی سیاسی و کنسولگری‌های این دو قدرت در ایران نیز می‌شد. در عصر قاجار دولت‌های انگلیس ...  بیشتر

اوضاع سیاسی- اجتماعی منطقۀ طرهان در دورۀ قاجار (1304-1174ش/1925-1794م)

مسعود آدینه وند؛ میثم رضایی؛ اسماعیل سپه وند

دوره 4، شماره اول- پیاپی 7-پاییز و زمستان 94 ، بهمن 1394، ، صفحه 142-156

چکیده
  بخشی از تاریخ معاصر ایران را باید در ارتباط با ایالات، مناطق و ساکنان آن بررسی کرد. ازجمله مهم­ترین آنها، منطقه طرهان یکی از کانون­های کهن زندگی سنتی و کوچ­نشینی در غرب ایران واقع در استان لرستان است. حکومت این منطقه در عصر قاجار در دست خاندان امرایی (غضنفری) قرار داشت که در عین استقلال درونی نسبی، تبعیت از حکومت مرکزی را پذیرفته ...  بیشتر

بررسی حوادث تاریخی بویراحمد در سروده های محلی عصر قاجار (1308- 1208 هجری قمری)

عبدالرسول خیراندیش؛ کشواد سیاهپور

دوره 3، شماره پنجم-پاییز و زمستان 93 ، اسفند 1393، ، صفحه 6-18

چکیده
  بویراحمد، از اقوام قدیمی ایران و بزرگ ترین قبیله لر است که از بهبهان تا کوهپایه‌های دنا سکونت دارند. درعصر قاجار، حوادث و اتفاقات زیادی در حیات سیاسی-اجتماعی این قوم رخ داده ،که تنها اندکی از آنها در سروده‌های محلی ضبط شده است. از اواخر زندیه تا پایان پادشاهی ناصرالدین شاه چند تن از اشخاص مشهور بویراحمد، مانند هادی‌خان و شاهین‌خان، ...  بیشتر