محمد مهدی مرادی خلج؛ محمد کشاورز؛ شهرام یوسفی فر
دوره 6، شماره اول -پیاپی 11-پاییز و زمستان 96 ، اسفند 1396، ، صفحه 189-212
چکیده
ایل شاهسون یکی از بزرگترین ایلهای ایران است که پس از شکلگیری در دوره صفویه، دشت مغان و دامنههای سبلان را برای قشلاق و ییلاق خود برگزیدند. در دوره قاجاریه، سرزمین اصلی شاهسونها در دشت مغان یک بار به دلیل اشغال مراتع قشلاقی آنها در جنگهای ایران و روس و بار دیگر به دلیل فشارهای متعدد سیاسی دولت روسیه دچار تغییر گردید. این ...
بیشتر
ایل شاهسون یکی از بزرگترین ایلهای ایران است که پس از شکلگیری در دوره صفویه، دشت مغان و دامنههای سبلان را برای قشلاق و ییلاق خود برگزیدند. در دوره قاجاریه، سرزمین اصلی شاهسونها در دشت مغان یک بار به دلیل اشغال مراتع قشلاقی آنها در جنگهای ایران و روس و بار دیگر به دلیل فشارهای متعدد سیاسی دولت روسیه دچار تغییر گردید. این مقاله بر آن است تا بر اساس گردآوری دادههای مرتبط با ایل شاهسون از منابع و اسناد آرشیوی و با استفاده از روش تحقیق تاریخی، تغییرات سرزمینی و کوچهای اجباری ایل شاهسون را بر اساس تاثیرات عوامل سیاسی مورد بررسی قرار دهد. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که از دست رفتن مراتع قشلاقی(در بخش شمالی دشت مغان)، رقابت حکام محلی در سلطه بر ایلات، از دست رفتن بازارهای فروش تولیدات دامی در شهرهای مستقر در دشت مغان، اخذ مالیات اضافی، ضعف دولت مرکزی و تشویق دولت روسیه به غارتگری طوایف قدرتمند مرزی برای تحت فشار قرار دادن دولت ایران، درگیریهای مرزی طوایف قدرتمند شاهسون و سپس بسته شدن مرزها، از عمدهترین دلایل جابجاییهای سرزمینی طوایف گوناگون ایل شاهسون در دوره مورد نظر و ظهور وضعیتهای بعدی استقرار آن طوایف در قشلاقهای اختصاص یافته از سوی دولت ایران بود.
شهرام فرحناکی*؛ جمشید نوروزی؛ هوشنگ خسروبیگی؛ شهرام یوسفی فر
دوره 5، شماره اول-پیاپی9-پاییز و زمستان95 ، اسفند 1395، ، صفحه 42-75
چکیده
نوشتار حاضر به بررسی جنبههایی از کشاورزی خراسان و ماوراءالنهر در دورة تیموریان ـ از ظهور تیمور تا انتهای حکمرانی سلطان حسین بایقرا ـ میپردازد. مقاله، با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی و با اتکاء به دادههای موجود در منابع، این مسئله را مورد توجه قرار میدهد که تحولات کشاورزی خراسان و ماوراءالنهر تا چه میزان از تحولات سیاسی دورة ...
بیشتر
نوشتار حاضر به بررسی جنبههایی از کشاورزی خراسان و ماوراءالنهر در دورة تیموریان ـ از ظهور تیمور تا انتهای حکمرانی سلطان حسین بایقرا ـ میپردازد. مقاله، با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی و با اتکاء به دادههای موجود در منابع، این مسئله را مورد توجه قرار میدهد که تحولات کشاورزی خراسان و ماوراءالنهر تا چه میزان از تحولات سیاسی دورة تیموریان تأثیر پذیرفته است. در این نوشتار نشان داده شد که جنبههای مختلفی از کشاورزی خراسان و ماوراءالنهر متأثر از تحولات سیاسی دورة تیموریان بوده است. ترغیب به آبادسازی اراضی در کنار اجرای طرحهای احیای اراضی در چندین ولایت، احداث و یا بازسازی شبکههای آبیاری و نیز اجرای مدیریت کارآمد در نظام زمینداری منطقه، در زمرة این تأثیرات است. کاربست فنون عملی در زراعت و باغداری موجب رونق در تولید محصولات زراعی و باغی گردید. علیرغم رونق مذکور، به سبب برخی تحولات سیاسی- اجتماعی و نیز اخذ مالیاتهای نامتعارف در برهههایی از این دوره، وضعیت زندگی زارعان ناخوشایند گزارش شده است.