علی بحرانی پور؛ لیدا مودت؛ علی توکلیان
دوره 10، شماره دوم - پیاپی20- بهار و تابستان 1401 ، مهر 1401، ، صفحه 103-116
چکیده
یکی از مهم‌ترین پیامدهای یورش و استیلای مغولان بر ایران در قرن هفتم هجری (13م) نوسانات شدید جمعیتی در ایالت‌های مختلف بود. در این میان شیراز به‌عنوان مرکز ایالت پارس در زیر فرمان اتابکان فارس، علی‌رغم نبود وحدت سیاسی و تفرقۀ داخلی توانست از یورش وایرنگر مغول و تبعات ناشی از آن در امان بماند. این مقاله بر آن است تا ساختار جمعیتی و عوامل ...
بیشتر
یکی از مهم‌ترین پیامدهای یورش و استیلای مغولان بر ایران در قرن هفتم هجری (13م) نوسانات شدید جمعیتی در ایالت‌های مختلف بود. در این میان شیراز به‌عنوان مرکز ایالت پارس در زیر فرمان اتابکان فارس، علی‌رغم نبود وحدت سیاسی و تفرقۀ داخلی توانست از یورش وایرنگر مغول و تبعات ناشی از آن در امان بماند. این مقاله بر آن است تا ساختار جمعیتی و عوامل تأثیرگذار بر رشد و کاهش جمعیت شیراز را به روش توصیفی تحلیلی و براساس اطلاعات کتابخانهای و میدانی (گورستانها) بررسی کند. یافتههای این بررسی نشان میدهد که شیراز تا روزگار اتابک ابوبکر بهدلیل هجوم مهاجران از شهرهای بزرگ آسیبدیده از حملات مغولان و امنیت داخلی شاهد افزایش جمعیت بود. اما جنگها و ناامنیها پس از اتابک ابوبکر رخ داد. حملات نکودریان (6۷۷ و 6۸۰ ق)، قحطی (۶۸۰ق) و بیماریهای واگیردار ( 698 ق) و... از میزان جمعیت شیراز کاست و جمعیت سیر نزولی گرفت اما در زمان ابواسحاق اینجو (۷۵۲-۷۲۵). ابنبطوطه شیراز را پرجمعیت و پررونق یافت.
لیدا مودت؛ سجاد پاپی؛ فرشید لاری منفرد
چکیده
مکتب کلامی معتزله یکی از مهم‌ترین مکاتب کلامی و فکری اسلامی است که از قرن دوم تا پنجم هجری در جهان اسلام هواخواهان بسیاری داشت. این مکتب فکری را در اوایل قرن دوم هجری واصل بن عطا (ف:131ق) در بصره بنیان نهاد و به سرعت در سایر سرزمینهای اسلامی گسترش یافت. خوزستان نیز به دلیل پیوستگی جغرافیایی به بصره خیلی زود تحتتأثیر این جریان فکری ...
بیشتر
مکتب کلامی معتزله یکی از مهم‌ترین مکاتب کلامی و فکری اسلامی است که از قرن دوم تا پنجم هجری در جهان اسلام هواخواهان بسیاری داشت. این مکتب فکری را در اوایل قرن دوم هجری واصل بن عطا (ف:131ق) در بصره بنیان نهاد و به سرعت در سایر سرزمینهای اسلامی گسترش یافت. خوزستان نیز به دلیل پیوستگی جغرافیایی به بصره خیلی زود تحتتأثیر این جریان فکری قرار گرفت؛ به طوری که بنا بر تصریح منابع تاریخی و جغرافیایی، رواج این مکتب در خوزستان بیش از هر سرزمین دیگری بوده است. این پژوهش بر آن است تا با نگاهی تحلیلی به بررسی و تبیین دلایل رشد و گسترش این مکتب کلامی در خوزستان و فراز و فرودهای تاریخی آن در این منطقه بپردازد. سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که چه عواملی موجب رشد و گسترش اندیشههای اعتزالی در خوزستان شد؟ یافتههای پژوهش حاکی از آن است که عواملی چون پیوستگی جغرافیایی و فرهنگی خوزستان به خاستگاه معتزله (بصره)، تنوع و تکثر مذهبی خوزستان و اشتیاق عموم مردم آن ـ اعم از خواص و عوام ـ به مباحث کلامی موجب رشد و گسترش معتزله در خوزستان گردیده بود.
لیدا مودت*؛ جواد موسوی دالینی
دوره 5، شماره اول-پیاپی9-پاییز و زمستان95 ، اسفند 1395، ، صفحه 107-124
چکیده
ضعف و سستی خلافت عباسی و بروز اختلافات درونی حکومت آلبویه به تأسیس حکومت‌های محلی در منطقه غرب ایران منجر گردید. حکومت بنی‌عناز از جمله حکومت‌های محلی کُرد بود، که در فاصله زمانی 381تا511ق بر مناطق قابل توجهی از غرب ایران حکومت کرد. مسئله پژوهش زمینه‌های شکل‌گیری و گسترش حکومت بنی‌عناز و مناسبات آن با حکومت همجوار و سرانجام عوامل ...
بیشتر
ضعف و سستی خلافت عباسی و بروز اختلافات درونی حکومت آلبویه به تأسیس حکومت‌های محلی در منطقه غرب ایران منجر گردید. حکومت بنی‌عناز از جمله حکومت‌های محلی کُرد بود، که در فاصله زمانی 381تا511ق بر مناطق قابل توجهی از غرب ایران حکومت کرد. مسئله پژوهش زمینه‌های شکل‌گیری و گسترش حکومت بنی‌عناز و مناسبات آن با حکومت همجوار و سرانجام عوامل زوال حکومت یاد شده است. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که، ابوالفتح بنعناز و ابوالشوک دو امیر نخست بنی‌عناز با تأسیس و تثبیت این حکومت نقش مهمی در تحولات سیاسی منطقه داشتند؛ اما شکاف قدرت میان اعضای بنی‌عناز، این خاندان را در برابر تهاجمات ترکمانان غز آسیبپذیر نمود. بدینترتیب سلجوقیان با بهرهگیری از سیاست تهاجمی و منازعات داخلی حکومت بنی‌عناز، حکومت مذکور را مطیع و فرمانبر خود گردانید. از اینرو حکومت بنی‌عناز پس از بیش از نیم قرن مستحیل شدن در قدرت سلجوقیان در سال 511ق منقرض گردید. این مقاله در پی آن است، که با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و از نوع کتابخانهای و با تاکید بر منابع اصلی، به تحلیل عملکرد حکومت بنی‌عناز و مناسباتش با سلجوقیان بپردازد.
