با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی تاریخ
نقش علی‌رضا خان گروسی در همراهی و تقابل با حکومت مشروطه

محمد مریوانی

دوره 5، شماره دوم-پیاپی 10- بهارو تابستان 96 ، فروردین 1396، ، صفحه 27-46

چکیده
  علی‌رضاخان گروسی در سال 1260ق، در بیجار گروس، به دنیا آمد. در سن 15 سالگی وارد خدمت دولت شد و 54 سال در مشاغل مختلف نظامی و حکومتی به خدمت پرداخت. در سن 18 سالگی به حکومت گروس رسید اما به دلیل تجربة کم، از حکومت معزول شد و از آن پس به مشاغل نظامی پرداخت. از سال 1300 تا سال 1329ق بارها حاکم گروس شد و در طی این سال‌ها با جدیت در جهت ارتقای گروس تلاش ...  بیشتر

حکومت اشعث بن قیس در آذربایجان(25-36ق)

جعفر آقازاده

دوره 7، شماره اول -پیاپی 13-پاییز و زمستان 97 ، اسفند 1397، ، صفحه 27-40

https://doi.org/10.30473/lhst.2019.5585

چکیده
  آذربایجان پس از جنگ نهاوند فتح شد، اما شورش‌های پیاپی مردمان آن و مجاورت این منطقه با قفقاز و گیلان، اهمّیت آذربایجان و لزوم حضور نظامی در آن را برای اعراب نشان داد. اشعث بن قیس هم از جمله فرماندهانی بود که در فتوحات آذربایجان حضور داشت و از جانب عثمان به حکمرانی آذربایجان منصوب شد و تا اوایل خلافت حضرت علی در این منصب باقی ماند. هدف ...  بیشتر

چگونگی وقف و موقوفات گناباد در سال‌های 1285-1435ق

تکتم یارمحمدی؛ جمشید نوروزی

دوره 7، شماره دوم - پیاپی 14 - بهار و تابستان 98 ، مهر 1398، ، صفحه 29-44

https://doi.org/10.30473/lhst.2019.45385.2213

چکیده
  وقف، از قدیمی‌‌‌ترین رسوم ایرانی‌‌‌ها است که با عقاید دینی آنان عجین شده است و از طرف دیگر تحت تأثیر فرازها و فرودهای تاریخی و توسعه ایران قرار گرفته است. این مطالعه در نظر دارد با بررسی و تحلیل مندرجات اسناد ثبت شدة موقوفات گناباد و عملکرد آنها در فاصله زمانی سال‌‌‌های 1285 تا 1435 دریابد که موقوفات انجام یافته در گناباد شامل چه مواردی ...  بیشتر

بررسی جایگاه فرهنگی،اقتصادی ومذهبی بندر لیان(بوشهر)در عصر عیلامی¬ها
دوره 1، شماره دوم-بهار و تابستان 92 ، فروردین 1392، ، صفحه 30-55

چکیده
  پیشینه تاریخی تمدن بوشهر به چندین هزار سال قبل از میلاد می­رسد. هنوز دقیقاً نمی­توان گفت که در چه زمانی بوشهردر عرصه تاریخ ظاهر شده وچه قوم ویا تمدنی سنگ بنای نخستین آن را گذارده­اند؛ اما در زمان عیلامی­ها، در حدودی که امروز به بوشهر معروف است، شهری بزرگ و با عظمت بنا شده که «لیان» نام گرفت؛ لیان در زمان عیلامی­ها جزء ...  بیشتر

اشغال قطور و اقدامات میرزا جعفرخان مشیرالدوله (1265-1268ق) (براساس اسناد منتشر نشده)

نصرالله صالحی

دوره 8، شماره اول -پیاپی 15-پاییز و زمستان 98 ، اسفند 1398، ، صفحه 37-56

https://doi.org/10.30473/lhst.2020.47632.2265

چکیده
  روابط دیرپای ایران و عثمانی توام با جنگ و صلح بود. بنا به ماده سوم عهدنامة دوم ارزنه الروم (16جمادی­الثانی1263) باید کمیسیون مشترکی با حضور نمایندگان چهار دولت تشکیل می­شد. درویش­پاشا، نماینده عثمانی، پیش از رسیدن به محل تشکیل کمیسیون در بغداد، درّه قطور را تصرف کرد. این اقدام تجاوزکارانه، تبدیل به مناقشه­ای مهم بین دو کشور شد. ...  بیشتر

بررسی رویکرد روابط خارجی امیر شاه مراد، سل ان منغیت،با ایران براساس متون ماوراءالنهری

کریم نجفی برزگر

دوره 2، شماره چهارم-بهار و تابستان 93 ، فروردین 1393، ، صفحه 41-49

چکیده
  سلسله منغیتیه از بازماندگان مغول بعد از عقب نشینی از مناطق اروپایی روسیه بودند که به نواحیجنوبی تر آمدند و در ماوراءالنهر خان نشینی را تشکیل دادند که 188 سال دارای قدرت بودند. اینسلسله، سرانجام، با تأسیس جمهوری سوسیالیستی در بخارا و گریختن عالم خان،آخرین امیر آنان، بهافغانستان سقوط کرد. امیر شاه مراد، مشهور، به امیر معصوم از حاکمان ...  بیشتر

تحلیل دلایل روابط شاه تهماسب و شاه عباس اول با حکومتهای محلی گیلان

عباس پناهی؛ انوش مرادی

دوره 4، شماره اول- پیاپی 7-پاییز و زمستان 94 ، بهمن 1394، ، صفحه 27-37

چکیده
  سرزمین گیلان همواره در طول تاریخ برای حاکمان مرکزی ایران سرزمینی ثروتمند و دور از دسترس بود. همین مسئله نیز موجب مهاجرت اسماعیل میرزا به سرزمین گیلان گشت. اما در دوره شاه تهماسب وشاه عباس اول این شاهان دلایل و بهانه­های متعددی جهت تسلط بر این سرزمین داشتند. همسایگی گیلان با قفقاز، روسیه و، همچنین، ارتباط با عثمانی از مسیر قفقاز، ...  بیشتر

بررسی شناخت مفاهیم هنر معماری اصفهان در سفرنامه‌های عصر صفوی و چگونگی انتقال آنها به اروپا؛ مطالعه موردی سفرنامه‌های دلاواله، تاورنیه، شاردن، سانسون

حمید حاجیان پور؛ رقیه جوادی

دوره 4، شماره دوم-پیاپی 8-بهار و تابستان 95 ، شهریور 1395، ، صفحه 29-40

چکیده
  موقعیت خاص ژئوپلتیکی و جاذبه‌های طبیعی و تاریخی ایران، توجه بسیاری از سیاحان را به خود جلب کرده است. در دوره صفویه شاهد حضور سیاحان اروپایی بسیاری در اصفهان هستیم که سفرنامه‌هایی را پیرامون بناهای تاریخی اصفهان و چگونگی معماری آنها به نگارش درآورده‌اند و ضمن مقایسه معماری بناهای اصفهان با بناهای اروپایی،  نکات درخور نگرشی را ...  بیشتر

خاندان بنوالیاس در کرمانو مناسبات آنها با سامانیان و آل بویه (357-317ق)
دوره 1، شماره اول-پاییز و زمستان 91 ، مهر 1391، ، صفحه 34-44

چکیده
    چکیده ابوعلی محمد، فرزند الیاس (و از نوادگان ­احمدبن­اسدبن سامان)از جمله فرماندهان امیر نصردوم سامانی بود که توانست در اوایل قرن چهارم هجری قمری با استفاده از خلاء قدرتی که در نواحی جنوب شرقی ایران ایجاد شده بود، علم طغیان برافرازد. وی به سال (317ق) وارد کرمان شد و حکومتی به­نام آل­الیاس یا بنوالیاس تأسیس کرد. حکومتی که تا ...  بیشتر

رویکرد ایلات و طوایف کرمانشاهان در هم‌گرایی و واگرایی نسبت به حاکمان زندیه

حسن زندیه؛ فریبرز ویسی قلعه گینه

دوره 3، شماره پنجم-پاییز و زمستان 93 ، اسفند 1393، ، صفحه 37-51

چکیده
  ایلات و طوایف کرمانشاهان، از زمانی که کریم‌خان زند در سال 1163 هجری قدرت‌یابی خود را در ایران آغاز کرد، به او پیوسته و در فتح مناطق مختلف ایران، از جمله قلعه استراتژیک کرمانشاهان، مشارکت کردند. آنها (ایلات و طوایف کرمانشاهان) تا پایان فرمانروایی کریم‌خان از او تبعیت کرده وتمام کوشش خود را برای استحکام پایه‌های قدرت نوپای زندیه به‌کار ...  بیشتر

جغرافیای تاریخی شهر دوین و جایگاه آن در مناسبات ایران و بیزانس در روزگار ساسانیان

پرویز حسین طلایی

دوره 6، شماره اول -پیاپی 11-پاییز و زمستان 96 ، اسفند 1396، ، صفحه 37-52

چکیده
  بررسی جغرافیای تاریخی شهرهایی که در دوره‌هایی از تاریخ، اهمیت سیاسی، نظامی، اقتصادی و مذهبی ویژه‌ای داشته‌اند، باعث می‌شود که تحلیل و تعلیل دقیق‌تری از رویدادهای آن دوران صورت گیرد. از جمله این شهرها بایستی به شهر مرزی دوین اشاره کرد که به لحاظ موقعیت جغرافیایی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است؛ گرچه قدمت این شهر به هزاره سوم پیش ...  بیشتر

تأثیر ناامنی بر فرایند زوال شیراز در نیمة دوم حکومت آل بویه (372-447ق)

محمد رضائی؛ فاطمه اروجی

دوره 7، شماره اول -پیاپی 13-پاییز و زمستان 97 ، اسفند 1397، ، صفحه 41-52

https://doi.org/10.30473/lhst.2019.5586

چکیده
  در پی انتخاب شیراز به مرکزیت سلسلة آل بویه این شهر برای مدت حدود پنجاه سال دوره‌ای از رشد و شکوفایی را شاهد بود، اما در پی بروز مشکل جانشینی و درگیری بر سر تصاحب تاج‌وتخت، پس از مرگ عضدالدوله، زمینة‌ آشفتگی و انحطاط شهر فراهم شد. به علت نبود قاعده و قانون مورد اتفاق جهت انتخاب جانشین، هرکدام از امیران در ابتدای حکومت خود با مدعی و یا ...  بیشتر

بررسی وضعیت کشاورزی خراسان و ماورالنهر در دوره تیموریان

شهرام فرحناکی*؛ جمشید نوروزی؛ هوشنگ خسروبیگی؛ شهرام یوسفی فر

دوره 5، شماره اول-پیاپی9-پاییز و زمستان95 ، اسفند 1395، ، صفحه 42-75

چکیده
  نوشتار حاضر به بررسی جنبه‌هایی از کشاورزی خراسان و ماوراءالنهر در دورة تیموریان ـ از ظهور تیمور تا انتهای حکمرانی سلطان حسین بایقرا ـ می‌پردازد. مقاله، با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی و با اتکاء به داده‌های موجود در منابع، این مسئله را مورد توجه قرار می‌دهد که تحولات کشاورزی خراسان و ماوراءالنهر تا چه میزان از تحولات سیاسی دورة ...  بیشتر

مطالعه سیر تحول و تداوم معماری چهارتاقی در شمال شرق ایران از دوره ساسانی تا پایان سده چهارم هجری

جواد نیستانی؛ میثم جلالی

دوره 3، سال سوم-شماره دوم-پیاپی 6 بهار و تابستان 94 ، مهر 1394، ، صفحه 45-65

چکیده
  فرم در معماری ایران نقش عمده‏ای ایفا می‏کند. چهارتاقی گونه‏ای از فرم‏های متداول در معماری ایران است و پیشینه‏ای کهن دارد. که با بررسی ساختار و مطالعه روند شکل‏گیری و توسعه آن می‏توان با سیر تحول و تداوم معماری اعصار متمادی ایران آشنا شد. خراسان، از نگاه تعدادی از محققان، خاستگاه معماری چهارتاقی و فرم چلیپایی و پلان چهار ...  بیشتر

بررسی کارکردهای وقف شوشتر در دورة پهلوی (1304-1357)

پروین بیگ‌محمدی؛ علی اکبر کجباف؛ مرتضی نورایی

دوره 7، شماره دوم - پیاپی 14 - بهار و تابستان 98 ، مهر 1398، ، صفحه 45-58

https://doi.org/10.30473/lhst.2019.40151.2087

چکیده
  محیط مذهبی شوشتر سبب شد تا قبل از دورة پهلوی، مردم شوشتر سعی کنند بخش اعظم موقوفات خود را به ساخت، تعمیر و تدارک احتیاجات مساجد، مدارس و امامزاده­ها اختصاص دهند؛ بنابراین در این ادوار، کارکرد وقف بیشتر فرهنگی ـ مذهبی بود. در دورة پهلوی نیز، علی­رغم تحول و دگرگونی شتابزده در عرصه­های گوناگون اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، مردم ...  بیشتر

مروری بر آراء پیشین و ارائة چند پیشنهاد تازه دربارة وجه تسمیه، پیشینة استقرار و تاریخ بنای شهر کرمانشاه

ایرج رضایی

دوره 5، شماره دوم-پیاپی 10- بهارو تابستان 96 ، فروردین 1396، ، صفحه 47-66

چکیده
  شواهد متعدد و آثارارزشمندِ برجای مانده نشان از اهمیت شهر کرمانشاه در دوران پیش از اسلام به‌ویژه در دورة ساسانی­دارد، با این­حال­هنوزدرباره بسیاری از موضوعات مرتبط با این شهر از جمله پیشینة استقرار، زمان دقیق ساخت، صورت اصلیِ نام شهر در دوران ساسانی یا پیش از آن و نیز وجه تسمیة این نام ابهامات زیادی وجود دارد. کاوش‌های باستان‌شناسیِ ...  بیشتر

بررسی ریشه‏ های شکل‏ گیری روایتی عامیانه دربارة کشف مرقد شاه‏چراغ در شیراز

محمد مرادی

دوره 6، شماره دوم - پیاپی 12 - بهار و تابستان 97 ، فروردین 1397، ، صفحه 47-62

چکیده
  مرقد احمد بن موسی ‏الکاظم (ع) مشهور به شاه‏چراغ، در سده‏های اخیر یکی از مراکز و عوامل اصلی تحول‏های فرهنگی در شیراز بوده و به دلیل قرار داشتن در بافت قدیمی شهر، در ادبیات مجاورانِ این مرقد نیز حضور و نمودی چشمگیر داشته است. یکی از داستان‏های مشهور در تاریخ عامة شیراز، روایتی است که زمان کشف و ساخته شدن مرقد این امامزاده را به ...  بیشتر

مذهب در خراسانِ عصر سلجوقی

علی رضا روحی

دوره 2، شماره چهارم-بهار و تابستان 93 ، فروردین 1393، ، صفحه 50-67

چکیده
  خراسان در عصر سلجوقی ترکیب مذهبی خاصی داشت. منازعات مذهبی و درگیری بین مذاهب مختلف، ویژگیاصلی این دوره است. سیاست های مذهبی حکومت سلجوقیان در تشدید اختلافات فرقه ای تاثیر زیادی داشت.تعصبات مذهبی عمیدالملک کندری و خواجه نظام الملک طوسی سبب شد تا بین حنفیان و شافعیان رقابت هایشدیدی در بگیرد. حملة غزها به خراسان سبب ویرانی و کشتار شدیدی ...  بیشتر

تشکیلات اداری سربداران
دوره 1، شماره دوم-بهار و تابستان 92 ، فروردین 1392، ، صفحه 56-73

چکیده
  حکومت سربداران با ساختار دوگانه سیاسی و مذهبی  برآمده از اهل فتوت شیعی، توانست با جذب لایه­های متفاوت جامعه، خاصه تهی دستان شهری، پیشه­وران، و حتی خرده مالکان، حکومتی هرچند کم دوام اما الهام بخش را ایجاد کند.       سربداران همچون دیگر حکومت­ها تلاش داشتند با سامان­دهی یک سازمان اداری، حکومت خود را استمرار بخشند؛ ...  بیشتر

تحلیل وضعیّت سیاسی، اقتصادی خوزستان در دورة ناصرالدین‌شاه (1264-1313ق)

محمدرضا عسکرانی

دوره 8، شماره اول -پیاپی 15-پاییز و زمستان 98 ، اسفند 1398، ، صفحه 57-74

https://doi.org/10.30473/lhst.2020.44521.2187

چکیده
  خوزستان از آبادترین بخش‌های ایران زمین و پایتخت پادشاهی‌های نیرومندی در اعصار مختلف بوده است؛ لیکن در دورة قاجاریه از آبادانی باستانی آن اثری نمانده بود و این ناحیه مشکلات فراوانی داشت. پیشینة تمدّنی، حاصلخیزی زمین، آب و هوای مناسب و راه داشتن به سواحل دریای آزاد، ویژگی‌هایی است که نابسامانی اوضاع آن در آن دوره را تأمل برانگیز ...  بیشتر

ورود تشیع به قم و گسترش آن

محمد صادق جمشیدی راد

دوره 4، شماره اول- پیاپی 7-پاییز و زمستان 94 ، بهمن 1394، ، صفحه 38-48

چکیده
  این مقاله با اشاره­ای گذرا به پیشینه تاریخی شهر قم به چگونگی پیدایش شیعه و گسترش آن در این منطقه جغرافیایی ایران می­پردازد و درصدد یافتن پاسخی برای این سؤال است که چرا قم پس از پذیرش اسلام به عنوان یک شهر شیعی مطرح شد و مذهب تشیع را  در حالی پذیرفت که سایر نقاط ایران هنوز در تردید پذیرش اسلام یا باقی ماندن بر آیین آبا و اجدادی خود ...  بیشتر

تقسیمات سیاسی و ساختار تشکیلاتی ایالت فارس در دوره قاجار (1210-1313ق)

هوشنگ خسروبیگی؛ زهرا قلاوند

دوره 4، شماره دوم-پیاپی 8-بهار و تابستان 95 ، شهریور 1395، ، صفحه 41-51

چکیده
  در دوره قاجار، اگرچه به دنبال انتخاب تهران به عنوان پایتخت و در پی آن تعیین تبریز به عنوان ولیعهدنشین، شهر شیراز اهمیت سابق خود را از دست داد؛ ولی ایالت فارس به عنوان پایتخت زندیه و محل استقرار ولیعهد در سال‌های آغازین حکومت قاجار و همچنین به علت نزدیکی به خلیج ‌فارس در دوره قاجار، دارای اهمیت فراوان بود. در این زمان این ایالت از تقسیمات ...  بیشتر

جایگاه جزیره کیش در تجارت دریایی عصر ملوک محلی بنی قیصر
دوره 1، شماره اول-پاییز و زمستان 91 ، مهر 1391، ، صفحه 45-65

چکیده
  چکیده جزیره کیش، با حاکمیت ملوک محلی بنی قیصر، مرکز بازرگانی خلیج‌فارس در قرون 7 و 8 هجری محسوب می­گشت و تحولات آن همواره بر مناطق پیرامونی و ماورای منطقه‌ای تأثیرگذار بود. هدف از این نوشتار بررسی دگرگونی‌های اقتصادی کیش و جایگاه ممتاز آن در بازرگانی دریایی امرای بنی قیصر وپس از انحطاط آنهاست. استحکام بنیه اقتصادی سبب گردید ...  بیشتر