با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی تاریخ
کارکردهای انجمن ملی انزلی در عصر مشروطه (از محرم سال1325 تا شعبان 1325 قمری)

محمدحسن مرادی؛ اعظم اسماعیل زاده

دوره 11، شماره اول- پیاپی 21- پاییز و زمستان 1401 ، مهر 1401، ، صفحه 1-14

https://doi.org/10.30473/lhst.2022.10141

چکیده
  در عصر مشروطه شمار فراوانی انجمن در سراسر ایران و از جمله در شهرهای گیلان؛ مانند رشت، انزلی، لاهیجان و آستارا تشکیل شدند. شکل‌‌‌‌گیری انجمن‌‌‌‌ها؛ همانند دیگر نهادها و سازمان‌‌‌‌های مردمی، تلاش برای استقرار نظم جدید و اهمیت دادن به نقش و جایگاه مردم در عرصه سیاست و امور اجتماعی با هدف مشروطه‌خواهی و حاکمیت بخشیدن به قانون ...  بیشتر

نقش اقتصادی و مواصلاتیِ دهانة اروندروددر روابط حکومتهای محلیِ منطقه با خلافت عباسی
دوره 1، شماره اول-پاییز و زمستان 91 ، مهر 1391، ، صفحه 5-17

چکیده
  چکیده دهانه اروندرود آبراه سوق الجیشیِ مهمی بود که خلیج‌فارس را به بین النهرین متصل می‌کرد. گذشته از حکومت‌های محلی باستانی خاراکس و خاراسن، در دورۀ اسلامی نیز حکومت‌های محلی و نهضت‌هایی از قبیل زنگیان، قرامطه و بریدیان در این منطقه به قدرت رسیدند. با آنکه به نظر نمی‌رسد که از نظر تعداد لشکریان قدرت نظامیِ چندانی داشته­اند، ...  بیشتر

بررسی جایگاه و مؤلفه¬های تاریخنویسی محلّی عصر صفویه
دوره 1، شماره دوم-بهار و تابستان 92 ، فروردین 1392، ، صفحه 5-29

چکیده
  تاریخ‌نویسی محلّی در عصر صفویه از مقوله‌هایی است که کمتر مورد پژوهش قرار گرفته است. شاید دیدگاه تندروانه‌ای که دورۀ صفویه را زمانۀ انحطاط دانش و ادبیات و تاریخ‌نگاری می‌پنداشته است در عدم توجه به این شاخۀ مهم از تاریخ‌نگاری مؤثر بوده و در چگونگی و چرایی آن ارزیابی‌های متفاوتی را رقم زده است. از این­رو، بازکاوی این ...  بیشتر

نگرشی بر جایگاه و اهمیت سنت تاریخ نویسی محلی ایرانی

جهانبخش ثواقب

دوره 2، شماره چهارم-بهار و تابستان 93 ، فروردین 1393، ، صفحه 5-20

چکیده
  چکیدهتاریخنویسی محلّی، در کنار سایر گونههای تاریخنویسی، یکی از زمینههایی بوده است که مورخانایرانی آن را آزموده و آثار ارزندهای پدید آوردهاند. این نوع تاریخ نگاری، با محوریّت مکاننگاری،آگاهیهای ارزشمندی در باب حیات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، تاریخ، جغرافیا، حکّام وفرمانروایان و تحولات سیاسی یک شهر و ناحیهای خاص ارائه میدهند که ...  بیشتر

چالش پادشاهان قاجار با حکمرانان محلی بلوچستان (1212تا1264ق./1797تا1848م.)

محمد پیری

دوره 3، سال سوم-شماره دوم-پیاپی 6 بهار و تابستان 94 ، مهر 1394، ، صفحه 5-22

چکیده
  بلوچستان در آغاز حکومت قاجار گرفتار آشوب‌های ناشی از منازعات خان‌های محلی شد. بخش وسیعی از این منطقه که همواره جزو جغرافیای تاریخی ایران بوده است، سرانجام با دخالت انگلستان جدا شد. پژوهشگر می‌کوشد پاسخ مناسبی برای این پرسش بیابد که آیا قاجارها در آغاز حکومت‌شان توانستند حاکمیت دولت مرکزی را در بلوچستان تثبیت کنند؟ پرسش دیگر اینکه ...  بیشتر

ضرابخانه فرح‌آباد: شناسایی شواهد تاریخی و سکه‌شناختی

صفورا برومند

دوره 4، شماره اول- پیاپی 7-پاییز و زمستان 94 ، بهمن 1394، ، صفحه 5-15

چکیده
  بخش درخور ­توجهی از مجموعه سکه‌های دوره صفوی به سبب کیفیت و اطلاعاتی که در­بر­دارند، از منابع دست اول و شاخص در پژوهش‌های تاریخ اقتصادی، سیاسی‌ و فرهنگی ایران در دوران مورد بحث به شمار می‌روند. نقش این سکه‌ها را در بازخوانی تاریخ محلی نیز نمی‌توان نادیده گرفت. درخصوص معرفی و بازشناسی سکه‌های دوره صفوی و محل ضرب آنها کمابیش ...  بیشتر

بنیاد‌ها و تحول اندیشه غالیانة صفویان، از شیخ جنید تا شاه اسماعیل «نقش آیین‌های اهل‌حق (کاکه‌یی)، علویان و شبک»

کریم نجفی برزگر؛ مهری ادریسی؛ مطلب مطلبی

دوره 4، شماره دوم-پیاپی 8-بهار و تابستان 95 ، شهریور 1395، ، صفحه 5-18

چکیده
  طریقت صفوی در طول حیات خود تحولات دینی متمایزی را تجربه نمود. تحولات و تطورات اندیشه دینی طریقت صفوی، از شیخ جنید تا شاه اسماعیل، موضوع بررسی این مقاله است. این پژوهش با تکیه بر منابع دوره صفوی و منابع دینی آیین‌های مورد مطالعه و با رویکرد توصیفی – تحلیلی، چگونگی تحول اندیشه دینی طریقت صفوی را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می‌دهد. ...  بیشتر

مواجهة عمده مالکان با مرحلة اول اصلاحات ارضی در کردستان ایران

شهین* رعنایی؛ علی بیگدلی

دوره 5، شماره اول-پیاپی9-پاییز و زمستان95 ، اسفند 1395، ، صفحه 5-22

چکیده
  مرحلة اول برنامة اصلاحات ارضی فقط عمده‌مالکان را شامل می‌شد، این پروژه در سراسر کشور دارای اهداف واحدی بود، اما در مناطق مختلف با واکنش‌های متفاوتی روبه رو شد. مالکان، با توجه به امکانات و شرایط موجود، به اقدامات گوناگونی برای ممانعت از اجرای برنامه و مخالفت با سیاست‌های دولت دست زدند. مسئله‌ای که در مقالة حاضر مورد پژوهش قرار ...  بیشتر

بررسی حوادث تاریخی بویراحمد در سروده های محلی عصر قاجار (1308- 1208 هجری قمری)

عبدالرسول خیراندیش؛ کشواد سیاهپور

دوره 3، شماره پنجم-پاییز و زمستان 93 ، اسفند 1393، ، صفحه 6-18

چکیده
  بویراحمد، از اقوام قدیمی ایران و بزرگ ترین قبیله لر است که از بهبهان تا کوهپایه‌های دنا سکونت دارند. درعصر قاجار، حوادث و اتفاقات زیادی در حیات سیاسی-اجتماعی این قوم رخ داده ،که تنها اندکی از آنها در سروده‌های محلی ضبط شده است. از اواخر زندیه تا پایان پادشاهی ناصرالدین شاه چند تن از اشخاص مشهور بویراحمد، مانند هادی‌خان و شاهین‌خان، ...  بیشتر

تحلیل چالش‌های اقتصادی و فرهنگی استقرار نظام مشروطه در کاشان

سید محمود سادات بیدگلی

دوره 5، شماره دوم-پیاپی 10- بهارو تابستان 96 ، فروردین 1396، ، صفحه 9-26

چکیده
  این مقاله به بررسی چالش اقتصادی و چالش دینی که در کاشان بر سر راه ایجاد ساختار مشروطه وجود داشت، می‌پردازد. بستر اقتصادی کاشان میراث‌دار وضعیت نابسامان اقتصادی ایران دورة قاجار بود که پذیرش نظام نوین را با مشکل مواجه می‌کرد. جامعة کاشان در دورة قاجار جامعه‌ای ایستاست با عقاید سخت مذهبی که در آن مشروطه و نظام نوین پذیرش نداشت. نوشتن ...  بیشتر

زمینه های شکل گیری اعتصابات کارگری نفت در خوزستان (1330-1329)

محمدرضا علم؛ سکینه کاشانی

دوره 6، شماره اول -پیاپی 11-پاییز و زمستان 96 ، اسفند 1396، ، صفحه 11-24

چکیده
  در بحبوحه نهضت ملی شدن نفت، مناطق نفت­خیز جنوب از جمله خوزستان کانون توجه قرار گرفت. علاوه بر وجود صنعت نفت در این مناطق که بحث بر سر در اختیار گرفتن آن به اوج رسیده بود، اعتصابات کارگران شرکت نفت در اواخر 1329­ش و اوایل 1330­ش سبب شد تا موضع­گیری­هایی در این زمینه صورت گیرد. در اسفند 1329­ش مبلغی از حقوق کارگران شرکت نفت کسر گردید ...  بیشتر

پارس، کانون اصلی پایداری و پشتوانة تداوم اندیشة سیاسی ایران‌شهری در دورة اسلامی

محمودرضا کوه کن

دوره 6، شماره دوم - پیاپی 12 - بهار و تابستان 97 ، فروردین 1397، ، صفحه 11-24

چکیده
  با فروپاشی شاهنشاهی ساسانی، بسیاری از مبانی نظری اندیشة سیاسی ایران‌‌شهری با چالش جدی مواجه شد. نظام فکری اعراب مهاجم به هیچ‌روی با سنت‌های سیاسی و آداب ملک‌داری ساسانیان سازگاری نداشت. پیشینة قومی و قبیله‌ای و اینک آموزه‌های اسلامی، فرهنگ سیاسی اعراب را از خصایصی برخوردار می‌کرد که آنان را از پذیرش مفاهیم سیاسی ایرانیان دور ...  بیشتر

نقش شیخ ابواسحاق کازرونی در گسترش اسلام در کازرون (نیمۀ دوم قرن چهارم تا اوایل قرن پنجم هجری)

اعظم رحیمی جابری

دوره 7، شماره اول -پیاپی 13-پاییز و زمستان 97 ، اسفند 1397، ، صفحه 11-26

https://doi.org/10.30473/lhst.2019.5584

چکیده
  شیخ ابواسحاق کازرونی در نیمۀ دوم قرن چهارم هجری در خانوادۀ زرتشتی نومسلمانی در کازرون متولد شد. این دوره مقارن با حکومت آل بویه بود که با سیاست تسامح مذهبی از اقلیت‌های دینی حمایت ‌می‌کرد و کازرون از اصلی‌ترین مراکز زرتشتی‌نشین فارس محسوب ‌می‌شد. شیخ ابواسحاق بعد از تحصیل نزد مشایخ فارس، وارد طریقت ابن خفیف (از عارفان بزرگ شیراز) ...  بیشتر

حمایت از فرودستان در ایران روزگار ایلخانی؛ نمونه: ربع رشیدی (تبریز)

شهرام یوسفی فر

دوره 7، شماره دوم - پیاپی 14 - بهار و تابستان 98 ، مهر 1398، ، صفحه 11-28

https://doi.org/10.30473/lhst.2019.47332.2255

چکیده
  با سلطه مغولان بر ایران (قرن 7ق/13م) و بروز بحران‌های فراگیر اجتماعی گروه‌های فقیر رو به فزونی نهاد و باید برای ساماندهی وضعیت آنان وکاهش فقر سیاست‌های مناسب حمایتی اتخاذ می‌شد تا ثبات و امنیت اجتماعی تأمین گردد. موضوع فقر و توانمندسازی گروه‌های فرودست در آراء صاحب نظران سده‌های میانه، از جمله خواجه نصیرالدّین طوسی، مورد توجه قرارداشت ...  بیشتر

اوضاع سیاسی و اجتماعی نهاوند در دورة فتحعلیشاه قاجار

مصطفی سوری

دوره 8، شماره اول -پیاپی 15-پاییز و زمستان 98 ، اسفند 1398، ، صفحه 11-36

https://doi.org/10.30473/lhst.2020.30891.1861

چکیده
  نهاوند یکی از شهرهای غربی ایران و هم اکنون جزء استان همدان محسوب می‌شود. نهاوند به دلیل رونق کشاورزی و سایر جاذبه‌های طبیعی همواره مورد توجه حاکمان و شاهزادگان قاجار بود؛ چنانچه از این طریق عایدات خوبی نصیب آنها می‌گشت. قاجاری کردن ایران جریانی بود که با واگذاری حکومت ایالات و ولایات به شاهزادگان در دورة فتحعلی‌شاه شروع شد. افزایش ...  بیشتر

نقش دیلمیان در فروپاشی دولت ساسانی

محمد تقی ایمانپور؛ طهمورث مهرابی

دوره 4، شماره اول- پیاپی 7-پاییز و زمستان 94 ، بهمن 1394، ، صفحه 16-26

چکیده
  تاریخ نگاری محلی به ثبت و ضبط وقایع تاریخی در محدودۀ یک شهر، ایالت و ناحیه می­پردازد، که ذیل تاریخ ملی کشور قرار می­گیرد. بنابراین، وجه اصلی و مشخصه تاریخ نگاری محلی پیوند آن با یک عرصه جغرافیایی محدود و مشخص است. بر این اساس، پرداختن به نقش سرزمین دیلَمیان که یکی از سرزمین­های  تحت سلطه شاهنشاهی ساسانی محسوب می­شد، در شورش­ها ...  بیشتر

روابط خاندان اوربلیان (دولت سیونیک) با امرای مغول و حکومت ایلخانان
دوره 1، شماره اول-پاییز و زمستان 91 ، مهر 1391، ، صفحه 18-33

چکیده
    چکیده یکی از مناطقی که مغولان در حملات خود، دستیابی و تسلط بر آن را مورد توجه قرار دادند، ارمنستان بود. در این دوره، نقاط مختلف این سرزمین تحت حکومت لردهایی قرار داشت که از خاندان‌های برجسته و بسیار مشهور ارمنستان بودند. یکی از این خاندان­ها، خاندان اوربلیان بود که از قدرت چشمگیری برخوردار بودند و بر منطقه سیونیک حکومت می‌کردند. ...  بیشتر

بررسی تطبیقی مسائل اجتماعی در تواریخ محلی و سلسله‌ای عصر شاه عباس اول صفوی

شهین فارابی؛ مهری ادریسی

دوره 3، شماره پنجم-پاییز و زمستان 93 ، اسفند 1393، ، صفحه 19-35

چکیده
  به رغم آگاهی‌های موجود در باب اجتماع عصر صفوی، که عمدتاً از سفرنامه‌ها و گزارش‌های اروپاییان معاصر حکومت صفوی فراهم آمده‌‌است، ممکن است بتوان در تواریخ محلی و سلسله‌ای نیز شواهدی از موضوعات اجتماعی یافت. به لحاظ تاریخ‌نگاری، در عصر شاه عباس، دو دسته از منابع - تواریخ محلی و سلسله ای - به نگارش درآمده‌اند. در پژوهش کنونی، گزیده‌ای ...  بیشتر

بررسی علل و پیامدهای سرکوب کردهای برادوست و فتح قلعه دم دم در دوران حکومت شاه عباس اول صفوی

حسن زندیه؛ آرش قنبری

دوره 4، شماره دوم-پیاپی 8-بهار و تابستان 95 ، شهریور 1395، ، صفحه 19-28

چکیده
  در دوران صفویان ایلات و طوایف کرد نقش مهمی در فعالیت‌های سیاسی ایفاء می‌کردند و می‌توان گفت این نقش در دوران حکمرانی شاه عباس اول اهمیت بیشتری داشت. یکی از این ایلات، کردهای برادوست بودند که در مناطق شمال‌غربی ایران و در نواحی ارومیه و اشنویه سکونت داشتند؛ این در حالی بود که پیش از شاه عباس اول قلمرو ایلیاتی کردهای برادوست در سرزمین ...  بیشتر

بنیان های مشروعیت حکومت صفاریان سیستان

هوشنگ خسروبیگی؛ عبدالله ساجدی

دوره 3، سال سوم-شماره دوم-پیاپی 6 بهار و تابستان 94 ، مهر 1394، ، صفحه 23-44

چکیده
  تشکیل یک حکومت به شکل­گیری مبانی ذهنی و پشتوانۀ  معنایی مورد باور مردم وابسته است. این پشتوانه معنایی همان مشروعیّت است. حکومت صفاری، به عنوان یکی از حکومت های محلی در حوزۀ قلمرو خلافت عباسی، برپایۀ قدرت نظامی و استیلاء پا به عرصۀ رقابت های سیاسی گذاشت و پیش درآمدی شد برای حکومت های بعدی، مانند آل بویه، که قدرت نظامی را اساس کسب ...  بیشتر

اصلاحات ارضی ایران و پیامدهای منطقه‌ای آن (مطالعة موردی شورش خوانین بویراحمد در منطقة کهگیلویه و بویراحمد، از زمستان 1341 تا بهار 1342)

فاطمه زینلی*؛ محمدرضا علم

دوره 5، شماره اول-پیاپی9-پاییز و زمستان95 ، اسفند 1395، ، صفحه 23-41

چکیده
  اجرای قانون اصلاحات ارضی در سال 1341، علی‌رغم نقائص فراوان، در نخستین گام، لغو نظام زمین‌داری سنتی و روابط ارباب ـ رعیتی را به دنبال داشت. تقسیم اجباری زمین و، به تبع آن، از دست رفتنِ منابع قدرت سیاسی، اجتماعی و اقتصادیِ مالک و رئیس ایل باعث شد تا در برخی از مناطق جنوب، از جمله منطقة بویراحمد، که همچنان مناسبات کهن ایلی حکمفرما بود، ...  بیشتر

تاریخچه ‌تأسیس نخستین مدارس نوین در کرمانشاه (1278-1285ش)

محمدعلی علوی کیا

دوره 6، شماره اول -پیاپی 11-پاییز و زمستان 96 ، اسفند 1396، ، صفحه 25-36

چکیده
  بررسی تاریخچه مدارس نوین کرمانشاه را میتوان مقدمه ای بر سیر تحولات فرهنگ نوین و موسسات جدید تمدنی و مدخلی بر تاریخ تحولات فرهنگی غرب کشور دانست. تاسیس مدارس نوین کرماتنشاه در عصر مظفرالدین شاه موضوع بررسی این مقاله است. این پژوهش با تکیه بر کتب و مدارک موجود در تاریخ فرهنگی منطقه غرب ایران با رویکردی توصیفی چگونگی تاسیس نخستین واحدهای ...  بیشتر

کانون های زردشتی فارس و سرانجام آنها در آغاز سدة پنجم هجری

حمیدرضا دالوند

دوره 6، شماره دوم - پیاپی 12 - بهار و تابستان 97 ، فروردین 1397، ، صفحه 25-46

چکیده
  فارس هم به سبب پیشینه آن وهم به عنوان خاستگاه ساسانیان مهم‌ترین بخش از سرزمین ایران بود که سده‌ها پس از فروپاشی پادشاهی ساسانی رهبری جامعه زردشتیان ایران را در دست داشت. شواهد تاریخی و اسناد و مدارک درون جامعة زردشتی نشان می‌دهند که تا اوایل سده پنجم هجری، کانون‌های زردشتی فارس از رونق و شکوه لازم برخوردار بودند و حکومت اسلامی نیز ...  بیشتر